Fight Club

W recenzjach z "Podziemnego kręgu", jakie ukazały się w brytyjskiej prasie, przeczytać można, że jest on krytycznym komentarzem na temat kryzysu męskości, przeżywanego przez amerykańskie społeczeństwo. Rzeczywiście, w filmie Finchera doszukać się można kpiny zarówno z męskości w typie "machismo", przejawiającej się szpanowaniem nagim torsem, brutalnością i używaniem niecenzuralnych słów, jak i "nowej", "miękkiej" męskości, sympatyzującej z feminizmem. Reprezentanci tej drugiej szkoły poszukują remedium na swe kłopoty, łykając pastylki i uczęszczając na terapie grupowe, pozwalające im dotrzeć do swego najłębszego ja.
Równocześnie jednak film Finchera, może wbrew woli autora, gloryfikuje męskość w jej machoistowskiej, czy pseudonietzscheańskiej postaci. Potyczki między nagimi mężczyznami wydają się budzić zachwyt kamery Jeffa Cronenwetha i prawdopodobnie wzbudzą zachwyt tych wszystkich, którzy w głębi serca żałują, że walki gladiatorów należą do bardzo odległej epoki. Co więcej, Fincherowy Super- czy Nadman grany jest przez najbardziej charyzmatycznego aktora Ameryki - Brada Pitta Ponadto "Podziemny krąg", bardziej jeszcze niż filmy autorstwa tak znanych macho poprzednich epok, jak John Ford czy Howard Hawks, wyklucza alternatywę dla "chłopięcego świata". Jedyna kobieta w tym filmie to przeszczepiona z sielskiego angielskiego krajobrazu i usilnie próbująca zrobić karierę w Hollywood Helena Bonham Carter. Jej Marla praktycznie nie liczy się ani z punktu widzenia fabuły filmu, ani jego ideologii. Wręcz przeciwnie, tę ideologię umacnia swym zachowaniem. Otóż Marla zakochuje się w Tylerze, który nie tylko organizuje "fight cluby", ale też sprzedaje mydło, produkowane z tłuszczu osób, na których dokonano operacji odtłuszczenia (liposuction). Zabiegowi temu zaś - podobno bolesnemu i niebezpiecznemu - poddają się głównie kobiety, ponieważ społeczeństwo (czyli mężczyźni), ocenia je po wyglądzie. Tyler zbija więc kapitał na odpadach z przemysłu, którego ofiarami są kobiety, uprzedmiotowiane przez patriarchalną kulturę. Akceptując Tylera, Marla symbolicznie godzi się na jego system wartości.

(filmweb.pl)